Canımisterse Kadın Yaşam Blogu
2018 senesinde yeniden öne çıkan payetli giyim modası Gucci, Prada, Marc Jacobs benzer biçimde meşhur markaların koleksiyonlarında yer almış, son olarak geçtiğimiz pazar günü düzenlenen Oscar törenlerinde Emma Stone, Jennifer Lopez, Kelly Brook benzer biçimde ünlüler kırmızı halıda parıltılı elbiseleriyle tüm dikkatleri üstlerine çekmişlerdi.
Bununla beraber payetli giysiye artan ilgi sonucunda firmalar yoğun bir üretim içine girdi. Moda arama platformu Lyst de, son altı ay içinde pullu giyim arayışının yüzde 42 oranında arttığını söylüyor.
Uzmanlar, birçok ünlünün kırmızı halılarda, davetlerde önceliği olan payetli kıyafetlerin aslen o denli da masum olmadığını söylüyor. Yeni Zelanda’daki Massey Üniversitesi’nden çevre antropoloğu Dr. Trisia Farrelly, “Payetler uzun vadeli neticeleri olan kısa vadeli bir hit, ve hiçbiri iyi değil. Hareketsiz ve masum görünebilirler ve kesinlikle güzel duyu açıdan hoşlar, sadece yaşam döngüleri süresince pullarla ilgili problemler var” diyor.
Bunun sebebi, plastikten yapılmış olmalarıdır – bu yüzden üretimleri tehlikeli kimyasalların kullanılmasını ihtiva eder, binlerce senelik bir ömre haizdir ve asla biyolojik olarak parçalanmayacaklardır.
Kanada St Mary Üniversitesi’nde profesör ve Çevre Okulu Direktörü olan Dr. Linda Campbell, ”plastik pullar, çevrede binlerce yıl kalabilir ve bu tehdit oluşturacak” açıklamasında bulunuyor.
Mikro plastiklerin okyanuslarımızdaki yıkıcı tesiri de belgelenmiştir – 2016’da deniz biyoloğu Dr Richard Thompson, İngiltere’de avlanan balıkların üçte birinde mikroplastik varlığını tespit eden bir araştırma projesine öncülük etmiştir. Payetlerin etkisine dair hususi bir emek harcama olmasa da, Deniz Koruma Derneği’nden Sue Kinsey, payetlerin denize açılma potansiyeline haiz bulunduğunu ve kanalizasyona inmeleri durumunda fazlaca çeşitli deniz canlıları tarafıdan yenileceğini ve bu yüzden endişenilmesi icap ettiğini ortaya koyuyor.
Payetli giysilerle ilgili bir öteki problem da sağlığa tesir etmesi. Dr Trisia Farrelly, “PVC plastik, fitalat isminde olan toksik katkılarla üretilir, bu da payetlere esnek ve dayanıklılık niteliklerini verir. Bu katkı maddeleri, hayvan ve insan vücudunun endokrin sistemlerini bozan kimyasallar ihtiva eder. Bu kimyasalları fazlaca çeşitli hastalıklara bağlayan fazlaca fazla emek harcama var. Plastiklerin imha edilmesi bile çözüm değil, zira kelimenin tam anlamıyla asla kaybolmazlar. Bir tek başka bir yerde daha tehlikeli ve daha minik bir formda olurlar” diye konuşuyor.
ON SAAT GİYİLİYOR, KAYBOLMASI 2 BİN YIL SÜRÜYOR
Tasarımcı Rachel Clowes da, payetli giysilerin ‘gardıropta atık’ olarak adlandırdığı bir fenomen örneği bulunduğunu söyleyerek şu şekilde konuşuyor: “Bunlar insanların para harcamak istedikleri, sadece fazlaca sık giymedikleri şeyler. Gerçek şu ki, kaybolması 2000 yıl devam eden plastiklerle süslenmiş bir ürün için çoğu zaman on yada 15 saatlik kullanımdan bahsediyoruz.” Şimdi, tasarımcı Rachel sürdürülebilir payetler yapmak için bir araç-gereç bulmayı umarak, Bangor Üniversitesi’ndeki araştırmacılarla, kitle pazarına açılabilecek ticari olarak uygun, biyolojik olarak parçalanabilen bir pul bulmak için çalışıyor.
Payetler daima plastikten yapılmamış Pakistan ve Mısır’da meydana getirilen arkeolojik çalışmalarda metal pullar bulnumuş En eski versiyonları da ince çemberlerde dövülmüş altın külçeleriymiş. Bayanların giysilerine işlenen bu altın pullar zenginliğin bir ayrıcalığı olarak görülüyordu.
mynet.com
